PANTOMOGRAM

Pantomogram – zdjęcie rentgenowskie struktur zakrzywionych szczęki i żuchwy. Często nazywane potocznie zdjęciem panoramicznym.Zdjęcie pantomograficzne jest jednym ze wstępnych badań stomatologicznych, które pozwalają na ocenę stanu uzębienia. Wykonanie tego badania jest bardzo ważne, ponieważ dzięki niemu można wykryć wiele problemów, w tym stany zapalne, próchnicę, zwapnienia, ubytki i torbiele. Ponadto, zdjęcie pantomograficzne jest niezbędne w przypadku planowanych zabiegów ekstrakcji zębów, szczególnie zębów ósmych! 

Pantomogram jest pomocny w wielu zastosowaniach stomatologicznych, takich jak:

1. Diagnoza chorób zębów: Ułatwia wykrywanie próchnicy, stanów zapalnych, torbieli i guzów.

2. Ocena stanu uzębienia: Pomaga ocenić stan korzeni zębów oraz ustalić obecność zębów zatrzymanych lub nadliczbowych.

3. Planowanie leczenia ortodontycznego: Umożliwia ocenie wzajemnego ustawienia zębów i kości szczęk przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego.

4. Przygotowanie do zabiegów chirurgicznych: Jest używany do planowania ekstrakcji zębów, w tym ósemek, oraz do przygotowania implantacji.

5. Kontrola postępów leczenia: Pomaga monitorować zmiany w strukturze zębów i kości w czasie, co jest istotne podczas długotrwałych terapii.

Jest to zdjęcie przeglądowe przedstawiające ogólny stan wszystkich zębów, zawiązków zębów oraz struktur je otaczających takich jak kości szczęki i żuchwy, stawy skroniowo-żuchwowe i częściowo zatoki szczękowe, urazach i nowotworach.

Za pomocą pantomogramu można wykryć wiele nieprawidłowości, jak np. próchnica, zmiany okołowierzchołkowe, zęby zatrzymane, dodatkowe i nadliczbowe, zęby nieprawidłowo przeleczone kanałowo. Ze względu jednak na ogólny obraz czasami wymagane jest wykonanie dodatkowo dokładniejszego zdjęcia zębowego podejrzanej okolicy. Pantomogram daje również pogląd na stan kośćca w przypadku planowania zabiegu wszczepiania implantów zębowych – jednak w tym wypadku najczęściej korzysta się z tomografii komputerowej.

Dawka emitowana podczas badania jest w przybliżeniu równa 3–5 typowym zdjęciom przylegającym Aby zachować zdrowie jamy ustnej, rekomenduje się profilaktyczne wykonanie zdjęcia co dwa lata. 

Warto podkreślić, że dawka promieniowania, jaką otrzymuje pacjent podczas wykonywania zdjęcia pantomograficznego, jest bardzo niska i wielokrotnie niższa niż w przypadku innych badań RTG. Dlatego też, nie ma potrzeby obawiać się wykonania tego badania.

Co wykazuje pantomogram?

Pantomogram to prześwietlenie jamy ustnej, które przedstawia pełen obraz: szczęki i żuchwy, stawów skroniowo-żuchwowych, wszystkich zębów i zatok. Badanie pantomograficzne stało się podstawowym badaniem przesiewowym, które powinno być wykonywane min. raz na dwa lata.  Zawiera informacje o stanie tkanek jamy ustnej niewidocznych podczas zwykłego badania. Lekarz, dzięki zdjęciu RTG jamy ustnej oraz jej okolic, może zauważyć problemy, takie jak np. złamania kości, torbiele, uszkodzone zęby, infekcje i guzy.

Jak się przygotować do badania?

Badanie to nie wymaga szczególnego przygotowania. Należy ściągnąć biżuterię, okulary oraz metalowe  przedmioty, które mogłyby zakłócić zdjęcie rentgenowskie.

Następnie należy założyć kamizelkę z ołowiem – ma ona za zadanie chronić resztę ciała przed wystawieniem go na promieniowanie. Obecnie wykonujemy jednak badania w technice cyfrowej, dzięki czemu ilość promieniowania uległa znacznemu zmniejszeniu w stosunku do klasycznych badań.

W przypadku wykonywania pantomogramu u pacjentek zawsze należy poinformować o trwającej ciąży

Czy na pantomogram potrzebne jest skierowanie?

Według zaleceń Unii Europejskiej, w celu bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego, badania z jego użyciem wykonywane są tylko ze skierowaniem.